15. Dec 2016
Srbija i Rumunija zabeležile su najznačajniji pad u oblasti klijentelizma u medijima, a u odnosu na merenja iz predhodne godine, pokazali su rezultati merenja Indeksa klijentelizma u medijima za 2015. godinu. Indeks klijentelizma meri sposobnost društva i države da otkrije i spreči klijentelističku praksu u medijima, a istraživanje je istovremeno sprovedeno u šest zemalja Jugoistočne Evrope (Hrvatska, Bosna i Hercegovina, Srbija, Crna Gora, Makedonija i Rumunija).
Zajedno sa partnerima, u Srbiji su sveobuhvatno istraživanje sproveli Nezavisno društvno novinara Vojvodine (NDNV) i Komitet pravnika za ljudska prava YUCOM, a konferencija za novinare na kojoj su predstavljeni podaci održana je u isto vreme u svim zemljama obuhvaćenim projektom.
Indeks klijentelizma u medijima na temelju empirijskih podataka meri politički uticaj na medije, postojeće stanje zakonodavnog i institucionalnog okvira u oblasti medija, kao i ključna ekonometrijska merenja realnosti u kojoj mediji i novinari rade u zemljama jugoistočne Evrope. Indeksom su pokrivena sva pitanja kojima se bave smernice za razvoj slobode medija Evropske komisije, te drugi postojeći indeksi koji mere medijske slobode (Freedom House, Reporters Without Borders i sl.), no na nešto drugačiji način.
Istraživačica na projektu Smiljana Milinkov iz NDNV, rekla je na današnjoj konferenciji za novinare da je merenje Indeksa pokazalo da je u svim zemljama obuhvaćenim istraživanjem, zabeležen pad indeksa, koji se u najvećoj meri odnosi na dostupnost i kvalitet podataka o vlasništvu nad medijima, zakonodavnom okviru, kao i finansiranju medija i medijskim slobodama.
Prema njenim rečima, istraživanje je pokazalo da ne postoji institucionalni i društveni kapacitet država da se suprotsave klijentelističkoj praksi u medijima, te da su mediji “instumentalizovani i od strane vlasnika i od strane finansijera”, koji ih podredjuju sopstvenim partikularnim interesima.
Milinkov je objasnila da je razlika u odnosu na prethodna merenja Indeksa u tome što su u istraživanje uključeni i relevantni eksperati iz oblasti medija, po tri u svakoj od zemalja, gde je jedan ekspert dolazio sa univerziteta, jedan iz medijskih udruženja, a jedan je bio novinar koji se aktivno bavi tim poslom. Kako je Milinkov objasnila, eksperti su nakon sagledavanja podataka iz Indeksa ocenili da su “medijske reforme u Srbiji doživele krah nakon što je otpočela implemmentacija novog seta medijskih zakona” usvojenih 2014. godine.
“Vođenje Registra medija, privatizacija i konkursno sufinansiranje javnog intersa od strane države, trebalo je da donese najveće pozitivne pomake, ali je kroz istraživanje konstatovano da upravo te oblasti predstavljaju sivu zonu implementacije zakona”, rekla je Milinkov. Analiza je pokazala i da se kod sprečavanja nedozvoljene koncentracije vlasništva, zakonske norme ne odnose na sve vrste medija, a područje interneta i portala uopšte nije obuhvaćeno navedenim normama ni u jednoj od analiziranih zemalja.
Na konferenciji je učestvovao i predsednik NDNV Nedim Sejdinović koji je ocenio da je entuzijazam sa početka medijskih reformi u Srbiji splasnuo, te da i sam Indeks pokazuje da su “medijske slobode nakon dve godine drastično smanjene”. “Napadi na novinare su postali svakodnevica, država je pod kontrolu stavila članove saveta REM, a broj kršenja Kodeksa novinarstva u tabloidima porastao je za 50 odsto”, rekao je Sejdinović i dodao da problem predstavljaju i pasivni novinarski sindikati.
Marija Vukasović iz Nezavisnog udruženja novinara Srbije (NUNS) dopunila je nalaze istraživanja i podacima iz novog registra napada na novinare, koji je sačinilo to udruženje i dostaupan je na adresi safejournalists.net, a on beleži više od 100 napada samo u Srbiji.
Projekat “Odgovor građana na klijentelizam u medijima – MEDIA CIRCLE” se finansira iz Instrumenta pretpristupne pomoći Europske unije (IPA) Civil Society Facility (CSF) i sufinansira od strane Ureda za udruge Vlade Republike Hrvatske, a nosilac je zagrebačka organizacija Partnerstvo za društveni razvoj.
Na sledećem linku možete pogledati izveštaj celokupnog istraživanja, koji je osim na sajtu NDNV dostupan i na sajtu YUCOM, kao i na sajtu fairpress.eu, koji je deo projekta Media Circle: https://ndnv.org/ndnv/wp-content/uploads/2016/12/Indeks-publikacija-2016.pdf
Novi Sad, 15. decembra 2016.
